Son değişikliklerin ardından TTK’daki yeni hükümler

Yeni Türk Ticaret Kanunu yayımlandıktan sonra çok tartışıldı, binlerce şirketin iş yapma şeklini kökten değiştirecek yasa ile ilgili ‘şiddetli’ eleştiriler yapıldı. Bu süreçte Yeni TTK’da yer alan pek çok madde ‘radikal’ değişikliklere uğradı. Uluslararası bağımsız denetim ve danışmanlık şirketi KPMG Türkiye, bu son değişiklikleri okunması kolay bir formatta, tüm şirketlerin çok işine yarayacak pratik bir rapor haline getirdi. İşte KPMG Türkiye uzmanlarının son değişikliklerin ardından Yeni Türk Ticaret Kanunu raporu…

Yöneticinin Türkiye’de yaşama şartı kaldırıldı

Ne idi?

Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyelerinin en az birisinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve yerleşim yerinin Türkiye’de olması, en az 1/4’ünün yükseköğrenim görmüş olması, limitet şirketler bakımından ise müdürlerin en az birisinin yerleşim yerinin Türkiye’de olması şartları aranmakta idi.

Ne oldu?

Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyelerinden en az birisinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması ve yerleşim yerinin Türkiye’de olması, en az 1/4’ünün yükseköğrenim görmüş olması, limitet şirketler bakımından ise müdürlerin en az birisinin yerleşim yerinin Türkiye’de olması gibi şartlar artık kaldırılmıştır. (6102 SK. Md. 359)

Denetlenecek şirketleri bakanlar belirleyecek

Ne idi?

– Tüm sermaye şirketleri bağımsız denetime tabiydi.

– Sermaye şirketlerinin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Uluslararası Denetim Standartları’yla uyumlu Türkiye Denetim Standartları’na göre denetlenecekti.

– Denetimden geçmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş hükmündeydi.

– Denetçi, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketin yetkili organı tarafından en geç 1.3.2013 tarihine kadar seçilmesi gerekmekteydi.

Ne oldu?

– Artık, bağımsız denetime tabi olacak şirketleri belirleme yetkisi Bakanlar Kurulu’na verilmiştir. (6102 SK. Md. 397/ f4)

– Bağımsız denetime tabi olacak sermaye şirketlerinin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan Uluslararası Denetim Standartları’yla uyumlu Türkiye

Denetim Standartları’na göre denetlenecektir. (6102 SK. Md. 397/ f1)

– Denetime tabi olanlar, hazırlanmış olan finansal tablolarının denetimden geçip geçmediğini, denetimden geçmiş ise denetçi görüşünü ilgili finansal tablonun başlığında açıkça belirtmek zorundadır. Bu hüküm, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu için de uygulanır. Denetime tabi olduğu halde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu

düzenlenmemiş hükmünde sayılacaktır. (6102 SK. Md. 397/ f2)

– Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek denetime tabi şirketlerin ve şirketler topluluklarının yetkili organı tarafından en geç 31.3.2013 tarihine kadar denetçi seçimi yapılmalıdır. (6102 SK.

Geçici Md. 6/ f2

E-ticari defterler notere gitmeyecek

Ne idi?

Şirketlerin gerek ticari defterlerini tutarken, gerek münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe

Standartlarına, kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara aynen uymak ve bunları uygulamak zorunda olduğu düzenlenmişti.

– Tüm ticari defterler noter tarafından yapılacak açılış ve kapanış onayına tabiydi.

Ne oldu?

Ticari defterler Vergi Usul Kanunu’na göre tutulması gerektiğine ilişkin düzenleme yapılmıştır. (6102 SK. Md.64/f5)

– Sadece fiziki ortamda tutulan ticari defterler noter tarafından açılış onayına tabi duruma gelmiştir. Noter tarafından kapanış onayı ise sadece yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defteri için söz konusu olup, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılması gerekmektedir. (6102 SK. Md.64/f3)

– Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmayacaktır. (6102 SK. Md.64/f3)

–  Münferit ve konsolide finansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartlarına göre hazırlanmasına ilişkin maddeler geçerliliğini korumaya devam etmektedir. Ancak, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve

Denetim Standartları Kurumu’na özel ve istisnai standartlar koyma yetkisi verilmiştir. (6102 SK. Md. 88/ f3)

İşlem denetçileri kanundan çıkarıldı

Ne idi?

– Kanunda ayrı bir denetçi türü olarak ‘işlem denetçiliği’ mevcuttu.

– Şirketin kuruluşunu, sermaye artırımını, azaltılmasını, birleşmeyi, bölünmeyi, tür değiştirmeyi, menkul kıymet ihracını veya herhangi  bir diğer şirket işlem ve kararını işlem denetçisi denetlemekteydi.

Ne oldu?

– İşlem denetçileri tamamen Kanun’dan çıkartılmıştır. Bu nedenle, şirket kuruluşunda, sermaye artırımında, birleşme, bölünme gibi işlemlerde; işlem denetçisi tarafından denetim yapılmasına ve rapor alınmasına gerek kalmamıştır. (6102 SK. Md. 400 ve ilgili maddeler)

Esas sözleşmenin yeni TTK’ya uyumu için 1 yıl ek süre verildi

N e idi?

TTK uyarınca hazırlanacak tüzük ve yönetmeliklerin (İkincil Düzenlemeler), TTK’nın yayım tarihinden itibaren 12 ay içinde (14.02.2012 tarihine kadar) yürürlüğe gireceğine ilişkin düzenleme

mevcuttu.

– Şirket evrakında bulunması zorunlu bilgilere ilişkin hüküm 1.7.2012 tarihinde yürürlüğe girecekti.

– Esas sözleşmenin 14.08.2012 tarihine kadar TTK ile uyumlu hale getirilmesi gerekiyordu.

– Oy hakkı ve oy hakkının doğumu ile ilgili TTK’nın 434 ve 435 nci maddeleri 14.8.2012 tarihinde yürürlüğe girecekti.

– Esas sözleşmede genel kurul toplantı ve karar nisaplarının 1.1.2013 tarihine kadar TTK ile uyumlu hale getirilmesi gerekiyordu.

– TTK’nın 358. maddesine aykırı şekilde, şirkete borçlu olan pay sahiplerinin, borçlarını nakdi ödeme yaparak 1.7.2015 tarihine kadar tamamen tasfiye etmeleri zorunluydu.

Ne oldu?

– TTK uyarınca hazırlanacak tüzük ve yönetmeliklerin (İkincil Düzenlemeler), TTK ‘nın yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde (31.12.2012 tarihine kadar) yürürlüğe gireceğine ilişkin düzenleme

yapılmıştır. (6103 SK. Md.42/f1)

– Şirket evrakında bulunması zorunlu bilgilere ilişkin hüküm 1.1.2014 tarihinde yürürlüğe girecektir. (6102 SK. Md.39/f2/c2-c3-c4)

– Esas sözleşmenin 1.7.2013 tarihine kadar TTK ile uyumlu hale getirilmesi gerekecektir. (6103 SK. Md.22)

– Oy hakkı ve oy hakkının doğumu ile ilgili TTK’nın 434 ve 435 nci maddeleri 1.7.2013 tarihinde yürürlüğe girecektir. (6103 SK. Md 28)

– Esas sözleşmede genel kurul toplantı ve karar nisaplarının 1.7.2013 tarihine kadar TTK ile uyumlu hale getirilmesi gerekecektir. (6103 SK. Md.26)

– TTK’nın 358. maddesine aykırı şekilde, şirkete borçlu olan pay sahiplerinin, borçlarını nakdi ödeme yaparak 1.7.2015 tarihine kadar tamamen tasfiye etmelerine ilişkin hüküm iptal edilmiştir. (6335 SK. Md. 47/ f3)

Limitet şirkete 24 aylık sermaye ödeme hakkı

Ne idi?

Kurucuların, sermayenin tamamını şartsız taahhüt etmeleri ve nakit kısmı hemen ve tamemen ödemeleri gerekmekteydi.

Ne oldu?

Anonim şirketlere tanınan sermayenin 1/4’ünün kuruluş anında, kalan kısmının ise yirmi dört ayda ödenmesi imkânı limitet şirketlere de tanınmıştır. (6102 SK. Md.578/f1)

Denetçi rotasyonunda süre 3 yıla çıkarıldı

Ne oldu?

– Büyük sermaye şirketlerinin denetçi olarak, ancak ortakları, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan bir bağımsız denetleme kuruluşunu seçmeleri

gerekmekteydi.

– Orta veya küçük ölçekli şirketler, bir veya birden fazla yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi olarak seçebilecekti.

– Yine bu şirketler isterlerse, ortakları, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan bir bağımsız denetleme kuruluşunu da denetçi olarak seçebileceklerdi.

– Bir bağımsız denetleme kuruluşunun, bir şirketin denetlenmesi için görevlendirdiği denetçi 7 yıl arka arkaya o şirket için denetleme raporu vermişse, o denetçinin en az 2 yıl için değiştirilmesi

gerekmekteydi.

Ne oldu?

– Kimlerin denetçi olacağının belirlenmesine yönelik olarak, denetçinin bağımsız denetim yapmak üzere, 3568 sayılı Kanun’a göre ruhsat almış yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan ve Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen kişiler veya ortakları, bu kişilerden oluşan sermaye şirketi olabileceği yönünde bir değişikliğe gidilmiştir. (6102 SK. Md. 400/ f1/ c1)

– Ayrıca, denetçi rotasyonu ile ilgili olarak; 10 yıl içinde aynı şirket için toplam 7 yıl denetçi olarak seçilen denetçinin (bağımsız denetleme kuruluşu) 3 yıl geçmedikçe denetçi olarak yeniden seçilemeyeceği yönünde bir değişikliğe gidilmiştir. (6102 SK. Md. 400/ f2/ c1)

Şirket evrakındaki bilgilere ek süre

Ne oldu?

– Tacirin işletmesi ile ilgili her türlü kağıt ve belgede bulunması zorunlu bilgiler düzenlenmişti.

– Bu belgelerde bulunması gereken zorunlu bilgiler: Tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi

ve numarası, anonim, limitet ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, sırasıyla yönetim kurulu başkan ve üyelerinin; müdürlerin ve yöneticilerin adları ile soyadları idi.

– Şirket evrakında bulunması zorunlu bilgilere ilişkin hüküm, 1.7.2012 tarihinde TTK ile birlikte yürürlüğe girecekti.

Ne oldu?

– Tacirin işletmesi ile ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde bulunması zorunlu bilgiler düzenlenmiştir. (6102 SK. Md.39/f2)

– Bu belgelerde; tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi şirketlerden (Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek denetime tabi

şirketler) ise sayılanlara ek olarak tescil edilen internet sitesinin adresinin de gösterilmesi gerekecektir. (6102 SK. Md. 39/ f2)

– Bu hükmün 1.1.2014 tarihinde yürürlüğe gireceğine ilişkin yeni düzenleme yapılmıştır. (6102 SK. Md.39/f2/c2-c3-c4)

Denetçi olumsuz görüş verirse…

Ne idi?

Denetçi tarafından olumsuz görüş yazılan veya görüş verilmesinden kaçınılan durumlarda genel kurulun, söz konusu finansal tablolara dayanarak, özellikle açıklanan kâr veya zarar ile doğrudan veya dolaylı bir şekilde ilgili olan bir karar alamayacağı düzenlenmişti. Ayrıca bu hâllerde yönetim kurulunun, görüş yazısının kendisine teslimi tarihinden itibaren 4 iş günü içinde, genel kurulu toplantıya çağırması ve görevinden toplantı gününde geçerli olacak şekilde istifa etmesi gerekiyordu. Daha sonra genel kurul yeni bir yönetim kurulu seçeceği ve yeni yönetim kurulunun 6 ay içinde, kanuna, esas sözleşmeye ve standartlara uygun finansal tablolar hazırlayacağı ve bunları denetleme raporu ile birlikte genel kurula sunacağı düzenlenmişti.

Ne oldu?

Artık, denetçi tarafından sadece olumsuz görüş verilmesi hâlinde yönetim kurulu, görüş yazısının kendisine teslimi tarihinden itibaren 4 iş günü içinde, genel kurulu toplantıya çağırması ve genel kurulun yeni bir yönetim kurulu seçmesi gerekmektedir. Esas sözleşmede aksi öngörülmemişse, eski yönetim kurulu üyeleri yeniden seçilebilecektir. Yeni yönetim kurulu 6 ay içinde, kanuna, esas sözleşmeye ve standartlara uygun finansal tablolar hazırlatıp, bunları denetleme raporu ile birlikte genel kurula sunmalıdır. (6102 SK. Md. 403/ f5)

Borçlanana değil borç verene ceza geldi

Ne idi?

– Şirket ortaklarının aşağıdaki istisnalar hariç borçlanması yasaklanmıştı:

a) İştirak (sermaye) taahhüdünden doğan borçlar

b) Şirketle, şirketin işletme konusu ve pay sahibinin işletmesi gereği olarak yapılmış bulunan bir işlemden doğmuş ve emsalleriyle aynı veya benzer şartlara tabi tutulmuş borçlar

– Bu hükme aykırı olarak borçlananlara 300 günden az olmamak üzere adli para cezası söz konusu idi.

– Yönetim Kurulu üyesi, onun 393’üncü maddede sayılan yakınları, kendisinin ve söz konusu yakınlarının ortağı oldukları şahıs şirketleri ve en az yüzde yirmisine katıldıkları sermaye şirketlerinin borçlanması yasaktı. Aynı zamanda borçlanma hem ayın hem nakit borçlanmayı içermekteydi. Bu hükme aykırı olarak borçlananlara 300 günden az olmamak üzere adli para cezası söz konusu idi.